خطبه دوم نماز جمعه کربلاء به امامت شيخ عبدالمهدی کربلایی در تاریخ هفدهم شوال 1440 هجری برابر با سی و یکم خرداد 1398 شمسی

برادران و خواهران

اکنون تعطیلات تابستانی برای دانشجویان و دانش آموزان آغاز شده است و برخی از پایه های تحصیلی نیز در آستانه آغاز تعطیلات تابستانی هستند.

اکنون زمانی است که اساتید دانشگاه ها، دبیران، معلمان و دانش آموزان عزیز پس از سپری کردن روزهایی پر از تلاش، کوشش، بی خوابی و مطالعه دوره ای را به استراحت و تجدید قوا می گذرانند تا برای سال تحصیلی جدید و دروسی سخت تر و تلاش جدی تر خود را آماده نمایند.  

چگونه می توان با استفاده از اغتنام فرصت تعطیلات تابستانی به نتایج خوبی برای  فرزندان دانش آموز خود رقم بزنیم؟

برای اینکه اهمیت آنچه گفتیم روشن گردد، موارد ذیل را بیان می نمایم:

تعداد دانش آموزان و دانشجويان چندین میلیون است و این تعداد درصد زیادی از جامعه ما هستند و آینده کشور در دست این دانش آموزان است و آنان امید ما برای ساخت آینده ای روشن و موفق هستند.

دانش آموزان دوره جوانی را سپری می کنند و این دوره، مرحله ای پر از نشاط و خلاقیت ذهنی و عقلی است و فرصتی برای استفاده صحیح و موفق از این تواناییها در نزد جوانان است.

ما چگونه می توانیم از فرصت تعطیلات تابستانی برای پرورش نسلی موفق استفاده نماییم؟

چه رفتاری را که اسلام و صاحبان عقل به آن سفارش می کنند؛ به کار گیریم؟

نگاه جامعه های موفق و اقدامات آنان برای ایام تعطیلی چیست که توانسته اند موفقیتهایی را برای جامعه به ویژه دانش آموزان رقم بزنند؟

در حقیقت هنگامی که به چگونگی گذراندن تعطیلات تابستانی در جامعه تأمل می کنیم، می بینیم که گاهی از فرصت تعطیلات تابستانی به خوبی استفاده شده است و گاهی از این فرصت استفاده نشده و این زمان به هدر رفته است.

اگر به موسم تحصیلی و تعطیلات دانش آموزان از مرحله ابتدایی تا دبیرستان تأمل کنیم، خواهیم دید که چهار ماه تعطیلات است و هشت ماه تحصیل و اگر تعطیلات هفتگی و مناسبتها را از مرحله تحصیلی کسر کنیم، در می یابیم که نصف سال تعطیل است. اگر این تعطیلات را که معادل نصف عمر تحصیلی دانش آموز است را در شش سال ابتدایی، و شش سال راهنمایی و دبیرستان و سپس چهار سال دانشگاه محاسبه کنیم، می بینیم که نصف عمر تحصیلی دانش آموزان تعطیلات است و اگر به تعداد دانش آموزان که میلیونها نفر هستند توجه کنیم و با نظر به اینکه دانش آموزان و دانشجویان وظایف مهم آموزشی و فرهنگی و خدماتی را در آینده به دست خواهند گرفت، اهمیت این فصل از سال و تعطیلات را درک خواهیم کرد.

ما نیازمند توجه و تعمق در توصیه ها و سفارشاتی هستیم:

ما نيازمند فرهنگ سازی برای جامعه هستیم، ابتدا باید بدانیم چگونه می توانیم از فرصت تعطیلات تابستانی در راستای فرهنگ سازی جامعه استفاده نماییم و طبق طرح و برنامه ای قابل اجرا در زندگی روزمره بتوانیم از توان و استعداد دانش آموزی برای پرورش صحیح آنها و ساخت آینده بهتر بهره ببریم.

در حقیقت دانش آموزان و دبیران ماههای متمادی را به تلاش فراوان در آموزش و تدریس می گذرانند و انسان بنا بر طبیعت ذاتی خود نیازمند استراحت است تا برای موفقیت بیشتر در سال تحصیل آتی آماده شود.

ولی گاهی بسیاری از افراد جامعه این برداشت را از استراحت دارند که زمان استراحت معادل تنبلی و بی حوصلگی و عدم استفاده از توان و استعدادها است.

آیا آمادگی برای سال تحصیلی پرتلاش با تن آسایی و بی حوصلگی و اتلاف وقت حاصل می شود؟

 

برادرانم استراحت با تنبلی و تعطیل کردن فعالیتها متفاوت است. چگونه می توانیم در این ماه استراحت فکری و عقلی و روانی نماییم و بتوانیم نیروی دانش آموزان و دبیران را تجدید نماییم؟ این امر بستگی به اموری دارد. 

اول باید قدر اوقات فراغت در زندگی انسان را بدانیم. در حدیثی آمده: «نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس؛ الصحة والفراغ: دو نعمت است که اکثر مردم از آن غافلند؛ سلامت و اوقات فراغت.»

همچنین در حدیثی دیگر آمده است: «اغتنم خمساً قبل خمس: شبابك قبل هرمك و صحتك قبل سقمك و غناك قبل فقرك و فراغك قبل شغلك و حياتك قبل موتك: پنج چیز را قبل از پنج چیز غنیمت بشمار، جوانیت را قبل از پیری و سلامتی خود را قبل از بیماری و بی نیازی خود را قبل از فقر و اوقات فراغت را قبل از گرفتاری به کارها و زندگیت را قبل از مرگ.»

دانش آموزان اکنون از بسیاری از مسئولیتهای زندگی فارغ هستند، اگر فارغ التحصیل شوند به مسئولیتهای شغلی و اجتماعی متعددی مشغول می شوند.

اکنون دانش آموزان اوقات فراغت دارند و این نعمتی از خداست لذا باید این فرصت را غنیمت شمرد. اکنون این سوال مطرح می شود که چرا باید این فرصت را غنیمت شمرد؟

معنای غنیمت شمردن یعنی بهره بردن از اوقات فراغت و پرورش فکری دانش آموز.

دانش آموز در ماههای تحصیلی مشغول به کسب علوم آکادمیک همچون زبان، ریاضی، فیزیک و غیره است، آیا کسب این علوم برای پرورش شخصیت یک دانش آموز نمونه و موفق کافی است؟

اگر تمام ابعاد شخصیتی دانش آموز پرورش نیابد، آیا در آینده می تواند مسئولیت مدیریتی و اجتماعی و خانوادگی را بر عهده بگیرد؟ آموزش دروس آکادمیک و درسی مهم است ولیکن به تنهایی کافی نیست.

دانش آموزان و اولیای امور، اکنون اوقات فراغت دارید، از این فرصت برای ساخت شخصیت یک دانش آموز موفق بهره ببرید. اما چگونه؟

به نکته ای مهم می خواهم اشاره کنم؛ ما نیازمند نشر فرهنگ تعاون و همکاری در برعهده گرفتن مسئولیتها هستیم. بسیاری از ما بار مسئولیتها را به دوش دیگران انداخته است. برخی می گویند که دیگران مسئول آموزش و خدمت رسانی به من هستند و من هیچ مسئولیتی ندارم. در حقیقت این امر بر بسیاری از ما صدق می کند. اشخاصی هستند که در ادای وظایف خود کوتاهی می کنند و درخواست می کنند که کل مسئولیتها به دیگران محول شود، این اشتباه بزرگی است، نمی شود یک جامعه را این گونه ساخت.

باید فرهنگ تعاون و همکاری در برعهده گرفتن مسئولیتها در جامعه و موسسات ترویج شود.

 اکنون در کشور ما عراق در تعطیلات تابستانی نیازمند آن هستیم که کودکان خود را از لحاظ فکری و دینی و اخلاقی و اعتقادی و آموزشی و روانی – اجتماعی به صورت صحیح تربیت کنیم و این فرصتی است که در تعطیلات فراهم می شود.

بسیاری از مراکز دینی و اعتقادی و آموزشی و هنری است که امکانات برگزاری دوره های آموزشی را دارند و می توانند فرزندان ما را از لحاظ دینی و اعتقادی و اخلاقی تربیت کنند. بسیاری از این مراکز امکانات هنری و علمی را دارا هستند ولی مشکل بودجه دارند.

البته برادرانم این درست نیست که این موسسات به تنهایی تمامی مسئولیت تربیت دانش آموزان را برعهده بگیرند و ما هیچ مسئولیتی را نپذیریم. اینکه ما از تعطیلات تابستانی برای ارتقای سطح تحصیلی فرزندان خود بهره ببریم و آنها را در کلاسهای تقویتی ثبت نام کنیم مورد پسند است ولیکن ضروری است در کنار این دروس، فرزندان خود را از نظر اخلاقی و دینی نیز تقویت کنیم تا شخصیت موفق و مستحکمی در آینده داشته باشند،

جزئی از مسئولیت بر گردن ما نهاده شده است، همانگونه که برای موفقیت تحصیلی آنها هزینه می کنیم باید برای پرورش شخصیت دینی و اخلاقی اعتقادی و دینی آنها نیز هزینه کنیم.

اکنون فرزندان ما در معرض خطری بزرگ هستند. شبکه های ماهواره ای و اینترنت و شبکه های اجتماعی و بازیهای الکترونیکی که باعث شده اند بسیاری از فرزندان ما شب تا صبح را با این شبکه ها بگذرانند و بیدار بمانند، لذا باید در پرورش شخصیت دینی و اخلاقی دانش آموزان اهتمام بیشتری بورزیم و در این راستا جامعه، خانواده، مدرسه، اساتید و معلمان همگی مسئول هستیم و باید از تعطیلات تابستانی در پرورش شخصیت صحیح دانش آموزان بهره ببریم.

برادرانم، در گذشته هنگامی که جوان بودیم، در آن زمان همه اهتمام ویژه ای برای تعطیلات تابستان قائل می شدند، برخی جهت کمک به خانواده مشغول به کار می شدند، برخی به یادگیری حرفه ای مشغول می شدند تا در آینده از آن حرفه استفاده کنند، برخی دیگر هم به استعدادیابی و ارتقای آن مشغول می شدند، ما نیز در این برهه زمانی نیازمند آن هستیم که به پرورش شخصیت مستحکم فرزندان خود اهمیت دهیم.

همچنین موضوع مهم دیگری نیز هست که عرض می نمایم و امیدوارم به این موضوع اهتمام ورزیده شود. با برخی از جوانان که برخی از آنها دانش آموز و برخی دیگر کارمند بودند، دیداری داشتیم، آنها قسمتی از زمان خود را صرف کارهای داوطلبانه و افتخاری نموده بودند.

دقت کنید که جلب توجه دانش آموزان و توجیه آنها برای انجام اعمال خیریه به صورت داوطلبانه در تعطیلات تابستان امری مهم است.

برخی از جوانان با جمع آوری مبالغ مالی به ایتام و خانواده های مستضعف و شهدا کمک کرده اند. باید جوانان را در کنار شرکت در دوره های درسی و علمی به مسئولیت پذیری و مشارکت در اینگونه اعمال خیر دعوت کرد. 

از اساتید دانشگاه و دبیران و معلمان نیز انتظار داریم در پایان سال تحصیلی با توجیه اینگونه امور برای دانش آموزان تبیین نمایند که این تعطیلات چند ماهه را غنیمت بشمارند و شیوه های صحیح استفاده از این تعطیلات را آموزش دهند و آنها را از هدر دادن این ایام وهمچنین از اتلاف وقت در بسیاری از سایتهای غیر مفید و مضر به عقاید و اخلاق برحذر بدارند. امید است که اساتید دانشگاهها و دبیران دانشجویان و دانش آموزان را بر اهمیت بهره بردن صحیح از عمر و مرحله جوانی آگاه نمایند. لذا برادرانم، این مسئولیت همگان است و اینها فرزندان ما هستند، اینها آینده ما هستند لذا باید شخصیت آنها را به صورت صحیح بسازیم و همانگونه که از لحاظ علمی و تخصصی اهمیت ویژه ای برایشان قائلیم، باید به شخصیت اعتقادی و اخلاقی صحیح نیز اهمیت بورزیم، چرا که زندگی موفق فقط بر موفقیت در زمینه های علمی و آکادمیک استوار نیست بلکه این امور جزئی از موفقیت است. اگر بتوانیم جوانان و دانش آموزانی تربیت کنیم که با پرورش بعد علمی و آکادمیک و بعد اعتقادی و اجتماعی دارای شخصیتی محکم و استوار باشند؛ آنگاه توانسته ایم جامعه ای موفق و پیشرفته را بسازیم.

پیوست ها